Сочинение на тему ։ ,,Все в жизни непредсказуемо,,
Наречия с шипящим на конце
Упражнение 1.
Вставьте пропущенные буквы и объясните их правописание.
Шагнуть влев…, справ… обгоняет грузовик, уйти засветл…, задолг… до приказа, добраться затемн…, вытереть досух…, изредк… интересоваться, начать занов…, засидеться допоздн…, вылизать дочист…, наскор… перекусить, надолг… запомнить.
Упражнение 3.
Допишите наречия.
Запрост…, досыт…, начист…, набел…, затемн…, насух…, искос…, надолг…, дотемн…, намертв…, изредк…, воедин…, сызнов…, добел…, докрасн…, сдур…, сгоряч…, направ…, слев… Степь выжидающ… молчала. В палисаднике стало свеж… и пахуч…. Горяч… билось сердце. Докладчик говорил слишком общ…. Угрожающ… надвигалась огромная лохматая туча. Ослепляющ… сияло солнце. Учиться блестящ…. Войскам становится невмоч…. Двери открыты настеж…. Он ушел проч…. Уснули далеко за полноч….
Домашнее задание
Упражнение 7.
Спишите, вставляя пропущенные буквы и раскрывая скобки.
1. Братья (н…)сколько не сомневались, что отец не будет шутить и сдержит свое слово (М.-С.). 2. Думать было (н…)когда, уходить (н…)куда (Б. П.). 3. Он (н…)где не мог найти работы (Пауст.). 4. До этого случая Шамет слышал много солдатского вранья, но сам (н…)когда не врал (Пауст.). 5. Только казакам (н…)(от)куда взяться (Сер.). 6. (Н.-.)сколько раз я замечал сверху, из сада, Анфису на берегу Быстрой Сосны (Пауст.). 7. Местность кругом была ровная, прятаться было (н…)где (Б. П.). 8. В Головлеве он (н…)(от)куда не встречал не только прямого отпора, но и даже малейшего косвенного ограничения (С.-Щ.). 9. Честно говоря, детские и юношеские годы (н…)когда не обходятся без экзотики (Пауст.). 10. Где (н…)когда все было пусто, голо, теперь младая роща разрослась (Н.).
1. Зной был нестерпим (по) прежнему (Т.). 2. Все замерли в ожидании, что (вот) вот выскочит заяц (Пришв.). 3. [Плыла] очень пестро (по) египетски раскрашенная нильская барка (Леск.). 4. Однако ж мы как (то) понимали друг друга (Ланч.). 5. Зеленоватая волна скользила мимо, (чуть) чуть вспухая и урча (Т.). 6. У Якова других родных не было, мать его (данным) давно умерла (Т.). 7. Он обладал чудовищной силой, с ножом ходил на медведя (один) (на) один (Гил.). 8. В лесу этом всякого зверя (видимо) (не) видимо (Пришв.). 9. Завязав лапти (крест) (на) крест, он поднес сургуч к огню (Фед.). 10. Эти слова я (перво) (на) перво разучу (Ш.). 11. Там, говорят, (тьма) тьмущая людей и машин (Закр.). 12. (Только) только я взялся за ручку двери, раздался выстрел (Пришв.). 13. По ясному небу (едва) едва неслись высокие и редкие облака (Т.). 14. Бабы взялись за оглобли, мужики принажали сзади, и так (мало) (по) малу поставили воз на дорогу (Пришв.). 15. В это время в лесу (только) только начинается красивая борьба за свет (Пришв.). 16. Когда в комнате (мало) мальски согрелось, я записал свои наблюдения зимы (Пришв.). 17. Вот и певчий дрозд — поет как хорошо, но поет (один) одинешенек (Пришв)
Միջնադարյան Հայաստանի Դվին մայրաքաղաքի ավերակները գտնվում են Վերին Դվին, Հնաբերդ, Վերին Արտաշատ, Նորաշեն, Այգեստան գյուղերի տարածքներում, Երևանից մոտ 30 կմ հարավ: Հիմնադրվել է IV դ. 30-ական թվականներին, Տրդատ III–ի որդի Խոսրով Բ Կոտակի օրոք: 330-331 թթ. Խոսրով Բ թագավորը հայոց արքունիքը Արտաշատից տեղափոխել է հյուսիս, Դվին կոչվող բլրի վրա` Արփա գետի հունի փոփոխման, Արտաշատ մայրաքաղաքի կլիմայական պայմանների վատթարացման պատճառով: 470 թ. Գյուտ Ա Արահեզացի կաթողիկոսի օրոք Վաղարշապատից Դվին է տեղափոխվել նաև կաթողիկոսարանը: VIII-IX դդ. Դվինը եղել է արաբ զավթիչների ստեղծած «Արմինիա» վարչական միավորման կենտրոն: Դվինը նոր վերելք է ապրել IX-XI դդ. Բագրատունիների թագավորության օրոք: XI դ. երկրորդ կեսին բռնազավթվել է սելջուկ թուրքերի կողմից: Ազատագրվել է XIII դ. Զաքարյանների իշխանության օրոք: Դվինը լրիվ ավերվել է 1225 թ. Ջալալ Էդ Դինի և 1236 թ. մոնղոլների արշավանքների հետևանքով: XV-XVI դդ. նրա տարածքում առաջացել են մի քանի գյուղական բնակավայրեր:
Դվինը բազմաշերտ հուշարձան է: Բնակեցված է եղել դեռևս մ.թ.ա. III հազարամյակից: Պեղումների շնորհիվ բլրի գագաթին և նրա շրջակայքում բացվել է խոշոր բնակավայր` կիկլոպյան կառուցվածքներով, ինչպես նաև` մ.թ.ա. IX -VIII դդ. պաշտամունքային բնակավայր:
Քաղաքատեղին բազմիցս ուսումնասիրվել և պեղվել է: Դեռևս 1899 թ. ուսումնասիրել է Ն. Մառը, 1907-1908 թթ.` Խ. վարդապետ Դադյանը, 1936-1939 թթ. պեղումները գլխավորել է Ս. Տեր-Ավետիսյանը, 1946-1976 թթ.` Կ. Ղաֆադարյանը, 1976 թ-ից` Ա. Քալանթարյանը: Տասնյակ տարիների ընթացքում ուսումնասիրվել և պեղումների շնորհիվ բացվել են քաղաքի միջնաբերդի տարածքի և կենտրոնական թաղամասի պաշտամունքային և աշխարհիկ ճարտարապետական շինությունների մնացորդներ: Պեղածո զանազան նյութերը հիմնականում պահպանվում են Հայաստանի պատմության թանգարանում:
Դվինն ունեցել է ժամանակի զարգացած քաղաքներին բնորոշ քաղաքաշինական նկարագիր: Միջնաբերդը կառուցվել է ընդարձակ հարթավայրի հյուսիսարևելյան կողմում գտնվող բլրի գագաթին, իսկ բուն քաղաքը` շահաստանը, կառուցապատվել է բլրի փեշերին, դեպի հարավարևմուտք ձգված հարթավայրի վրա: Միջնաբերդի և քաղաքի միջև կապը ապահովվել է երկու կամուրջների միջոցով, մեկը` միջնաբերդի հարավից, մյուսը` արևելյան կողմից: Միջնաբերդը և քաղաքը շրջափակվել են կիսաշրջանաձև աշտարակներով և հզոր բուրգերով համալրված պարիսպներով:
Упражнение 1. Вместо точек поставьте нужную предложно-падежную форму, выражающую объектные отношения. 1. Летом мы любим кататься … (велосипед). 2. Курить вредно … (здоровье). 3. Мы скучаем … (дом, семья). 4. Я познакомился … (Надя) … (Интернет). 5. Мои родители хорошо разбираются … (живопись). 6. Дождь стучит … (крыша). Слова для справок: для, по, в, с, на, через.
Упражнение 2. Вместо точек поставьте нужную предложно-падежную форму, выражающую объектные отношения. 1. Я люблю гулять … (осенний парк). 2. Моё настроение зависит … (погода). 3. Нельзя ссориться … (посторонние люди). 4. Расскажите … (ваши новые друзья). 5. Он всегда много работает … (новый текст). 6. Я обычно … (ошибки) решаю задачи … (химия). Слова для справок: без, над, по, от, о, с, перед.
Упражнение 3. Вместо точек поставьте нужную предложно-падежную форму, выражающую объектные отношения. 1. Бабушка волнуется … внука. 2. Мама передала привет … моего друга. 3. Я сделал эту работу … брата. 4. Али хорошо подготовился … докладу и выступил … своей группой. 5. Я боюсь … бабушку: … неё слабое сердце. 6. Мы выпили … стакану кефира и пошли … занятия. Слова для справок: к, по, за, через, перед, у, на.
Упражнение 4. Вместо точек поставьте нужную предложно-падежную форму, выражающую объектные отношения. 1. Мы стремимся … (знания). 2. Инженер долго работал … (этот проект). 3. Я переписываюсь … (школьные товарищи). 4. Вера пошла … (магазин) … (хлеб). 5. Почему ты пришёл … (урок) … (учебник)? 6. Родители должны лучше смотреть … (дети). Слова для справок: за, к, со, над, без, в, на.
Упражнение 5. Вместо точек вставьте нужные предложно-падежные формы, выражающие временные отношения. 1. Его не бывает дома … (утро) … (вечер). 2. Я приехал в Харьков … (август) … (неделя до занятий). 3. Наш Махмуд всегда повторяет темы … (завтрак). 4. Мы любим гулять … (вечерá) в парке. 5. … (лекции) у нас есть перерывы. 6. Мы вошли в кинозал … (третий звонок). Слова для справок: перед, между, за, с … до, в, по.
Упражнение 6. Вместо точек вставьте нужные предложно-падежные формы, выражающие временные отношения. 1. Учебный год длится … (сентябрь) … (май). 2. … (экзаменом) я зашёл в деканат и взял «хвостовку». 3. … (первый урок) мы повторяли падежи. 4. … (война) дедушка и бабушка жили в деревне. 5. … (год) она жила в Африке. 6. Я жду тебя … (час) … (два).
Слова для справок: с … до, в течение, с … по, до, во время, перед.
Упражнение 7. Вместо точек вставьте нужные предложно-падежные формы, выражающие временные отношения. 1. Он пришёл очень поздно, уже … (утро). 2. Оля – медсестра и работает не каждый день, а … (день). 3. Думаю, … (май) я напишу курсовую работу. 4. … (субботы) мы ходим на рынок, а … (воскресенья) готовим вкусные обеды. 5. … (сессия) мы часто ходили в библиотеку. 6. … (уроки) я пойду в парк. Слова для справок: через, после, перед, по, к, под, во время.
Составьте предложения с предлогами: перед, через, к, после, до, во время, в течение, с … до, от … до, между, без, о.
Գահակալման առաջին տարիներին Տրդատ Գ-ն հոր և Դիոկղետիանոսի օրինակով հալածել է քրիստոնեության հետևորդներին: Խոշտանգել է իրեն հավատարմորեն ծառայած, քրիստոնեության ջատագով Գրիգորին (Սբ Գրիգոր Լուսավորիչ) և, իմանալով, որ նա Անակ Պարթևի որդին է, հրամայել է գցել Արտաշատի արքունի բանտի մահապարտների գուբը (հետագայում այնտեղ կառուցվել է Խոր վիրապի վանքը): 301 թ-ին Տրդատ Գ-ի հրամանով Վաղարշապատի մերձակայքում սպանվել են Հռոմից Հայաստան փախած Հռիփսիմյանց և Գայանյանց քրիստոնյա կույսերը: Ըստ Ագաթանգեղոսի՝ ի տրիտուր այդ ամենի՝ թագավորն ու նախարարները պատժվել են «Տիրոջ պատուհասով». արքան դիվահարվել է: Վաղարշապատ բերված Գրիգորը նախ աղոթքով վերադարձրել է դիվաբախների զգաստամտությունը, ապա, անսալով Տրդատ Գ-ի ու ցավագարների աղաչանքին, բուժել է նրանց: Արդեն ապաշխարած ու դարձի եկած թագավորը եռանդուն մասնակցել է 3 վկայարանների (Սբ Հռիփսիմյանց և Սբ Գայանյանց կույսերի և Սբ Մարիանեի նահատակման վայրերում) և Էջմիածնի Մայր տաճարի կառուցմանը:Տրդատ Գ-ն, հակառակ «դաշնակից» Հռոմեական կայսրության տիրակալի կամքի, ընտրել է գաղափարաքաղաքական ու կրոնական նոր ուղի և քրիստոնեությունը 301 թ-ին Հայաստանում հռչակել պետական կրոն: Տրդատ Գ-ն պետական հիմքերի վրա է դրել Հայոց եկեղեցապետի ընտրությունը. հրավիրել է հայ ավագանու ժողով, Գրիգոր Լուսավորչին կարգել է Հայոց եպիսկոպոսապետ՝ սահմանելով եկեղեցու և հովվապետի թագավորական իշխանությանը ենթարկվելու կանոնակարգը:302 թ-ին Տրդատ Գ-ն Գրիգոր Ա Լուսավորչին ուղարկել է Կապադովկիայի Կեսարիա քաղաք, որտեղ կատարվել է նրա ձեռնադրությունը: 303 թ-ի հունվարի 6-ի այգալույսին՝ Սբ Ծննդյան ու Աստվածահայտնության օրը, Բագավանում՝ Արածանիի ակունքների մոտ, Գրիգոր Ա Լուսավորիչը մկրտել է Տրդատ Գ-ին և արքունիքը: Արքայի մկրտության վայրում կա մի քար, որ կոչվում է «Տրդատի քար» (կանգուն է ցայսօր): Տրդատ Գ-ի կամքով Հայ եկեղեցու սպասավորների մեջ ընդգրկվել են նաև նախկին քրմեր և քրմորդիներ:Տրդատ Գ-ն հիմնադրել է դպրոցներ, որտեղ ուսուցանել են հունարենով և ասորերենով. դպրոցը դադարել է մեհենական քրմության նեղ խավի մենաշնորհը լինելուց: Նվիրապետության տնտեսական հիմքերի ամրապնդման նպատակով Տրդատ Գ-ի հրամանով գյուղերի եկեղեցիներին հատկացվել է հողաբաժին, հոգևորականությունը դասվել է ազատների կարգը և ազատվել հարկերից: Տրդատ Գ Մեծը նաև հետևողական պայքար է կազմակերպել հեթանոսության դեմ: Հեթանոսությանը սատարող Պարսից Շապուհ II Երկարակյացին (309–379 թթ.) հաջողվել է Տրդատ Գ Մեծի դեմ հանել նրա քաղաքականությունից դժգոհ նախարարներին և Հյուսիսային Կովկասի ցեղերին: Սակայն Հայոց արքան նախ ճնշել է ապստամբ նախարարներին (ըստ Մովսես Խորենացու՝ բնաջնջել է Սլկունիների տոհմը), ապա Աղվանքի Գարգարացվոց դաշտում ճակատամարտում հաղթել հյուսիսային ցեղերին և պահպանել Հայաստանի միասնութունն ու արմատավորվող քրիստոնեությունը: Հռոմեական կայսրությունից ստանալով օգնական ուժեր՝ Տրդատ Գ Մեծը սահմանային շրջաններում հաղթական մարտեր է մղել նաև պարսկական զորքերի դեմ: Նրան հաջողվել է վերականգնել Մեծ Հայքի թագավորության սահմանները՝ ըստ 64 թ-ի Հռանդեայի պայմանագրի, քաղաքական դաշինք կնքել Հռոմեական կայսրության հետ, ճնշել նախարարների անջատողական ձգտումները և ստեղծել կենտրոնացված հզոր պետություն:330 թ-ին հրաժարվելով գահից՝ Տրդատ Գ Մեծը հեռացել է Դարանաղյաց գավառի Սեպուհ լեռան Մանյա այրք կոչված վայրը, որտեղ 325 թ-ից ճգնել է նաև Գրիգոր Ա Լուսավորիչը:Ըստ Մովսես Խորենացու՝ Տրդատ Գ-ին թունավորել են հայ նախարարները. նրա դին արծաթապատ դագաղով տեղափոխվել և ամփոփվել է Դարանաղյաց գավառի Թորդան ավանում` Սբ Գրիգոր Ա Լուսավորչի կողքին:
Ախչիկը ձ՛օրի միչօվը վէր էկավ, տէհավ մի գաղի դ՛ուռ բ՛աց ա, նէքսէվ մտավ, կռացավ վօր թէշին վէ ունի, տէհավ, դուռը կա վօչ, ասէց. «Նանի՛, գուռը կօրցրի, հ’ո՞ւր ա»։ Նանն ասէց․ «Վօրթի, հըլա արի, բ՛ան պըտիմ ասիլ։ Գնաց պառավի կուշտը։ «Մի,— ասէց,— ավիլը վէ կալ, մէր տունը սրփա»։ Ախչիկը սրփէց պրծավ, պառավն ասէց, «Վօրթի՛, մէ՞ր տունն ա թամուզ, թէ՞ ձ՛է՞ր»։ Ախչիկը բ՛արկացած ասէց․ «Մէր տունը թամուզ ա, ձ՛էր տունը մուռտառ»։
Առավոտյան լույսը երբ բացվեց, մայրս անասունը դուրս հանեց, 1 ֆունտ բուրդ տվեց քրոջս ձեռքը, մի կտոր չոր հաց, ու գնացինք։ Գնացինք, քրոջս ցույց տվեցի քարափը, գնաց կանգնեց գլխին ու իլիկը սկսեց մանել։ Քարափը ծակվեց ու իլիկը ընկավ մեջը, կռացավ, տեսավ մի պառավ կին նստած է, բարկացած ասեց. «Տատիկ՛, իլիկը տո՛ւր»։ Պառավն ասաց. « Զավակս, արի դու վերցրու, տար, ես մեծ կին եմ, չեմ կարողանում տեղիցս կանգնեմ»։ Աղջիկը բարկացած ասաց. «Բա դուռը որտեղ է »։ Պառավն ասաց. «Ձորի միջով արի»։
Աղջիկը ձորի միջով ներքև իջավ, տեսավ մի գաղտնի դուռ բաց է, ներս մտավ, կռացավ, որ իլիկը բարձրացնի, տեսավ դուռը չկա, ասաց. «Տատիկ՛ բա դուռը, ո՞րտեղ է։ » Տատիկն ասեց. « Զավակ՛ս, արի մի բան պիտի ասեմ»։ Գնաց պառավի մոտ։«Մի, — ավելը վերցրու, մեր տունը մաքրի» ։ Աղջիկը մաքրեց վերջացրեց, պառավն ասեց « Զավակ՛ս, մե՞ր տունն է մաքուր, թե՞ ձեր»։ Աղջիկը բարկացած ասաց. «Մեր տունը մաքուր է, ձերը կեղտոտ է»։
Упражнение 1. Вместо точек поставьте нужную предложно-падежную форму, выражающую объектные отношения. 1. Летом мы любим кататься … (велосипед). 2. Курить вредно … (здоровье). 3. Мы скучаем … (дом, семья). 4. Я познакомился … (Надя) … (Интернет). 5. Мои родители хорошо разбираются … (живопись). 6. Дождь стучит … (крыша). Слова для справок: для, по, в, с, на, через.
Упражнение 2. Вместо точек поставьте нужную предложно-падежную форму, выражающую объектные отношения. 1. Я люблю гулять … (осенний парк). 2. Моё настроение зависит … (погода). 3. Нельзя ссориться … (посторонние люди). 4. Расскажите … (ваши новые друзья). 5. Он всегда много работает … (новый текст). 6. Я обычно … (ошибки) решаю задачи … (химия). Слова для справок: без, над, по, от, о, с, перед.
Упражнение 3. Вместо точек поставьте нужную предложно-падежную форму, выражающую объектные отношения. 1. Бабушка волнуется … внука. 2. Мама передала привет … моего друга. 3. Я сделал эту работу … брата. 4. Али хорошо подготовился … докладу и выступил … своей группой. 5. Я боюсь … бабушку: … неё слабое сердце. 6. Мы выпили … стакану кефира и пошли … занятия. Слова для справок: к, по, за, через, перед, у, на.
Упражнение 4. Вместо точек поставьте нужную предложно-падежную форму, выражающую объектные отношения. 1. Мы стремимся … (знания). 2. Инженер долго работал … (этот проект). 3. Я переписываюсь … (школьные товарищи). 4. Вера пошла … (магазин) … (хлеб). 5. Почему ты пришёл … (урок) … (учебник)? 6. Родители должны лучше смотреть … (дети). Слова для справок: за, к, со, над, без, в, на.
Упражнение 5. Вместо точек вставьте нужные предложно-падежные формы, выражающие временные отношения. 1. Его не бывает дома … (утро) … (вечер). 2. Я приехал в Харьков … (август) … (неделя до занятий). 3. Наш Махмуд всегда повторяет темы … (завтрак). 4. Мы любим гулять … (вечерá) в парке. 5. … (лекции) у нас есть перерывы. 6. Мы вошли в кинозал … (третий звонок). Слова для справок: перед, между, за, с … до, в, по.
Упражнение 6. Вместо точек вставьте нужные предложно-падежные формы, выражающие временные отношения. 1. Учебный год длится … (сентябрь) … (май). 2. … (экзаменом) я зашёл в деканат и взял «хвостовку». 3. … (первый урок) мы повторяли падежи. 4. … (война) дедушка и бабушка жили в деревне. 5. … (год) она жила в Африке. 6. Я жду тебя … (час) … (два).
Слова для справок: с … до, в течение, с … по, до, во время, перед.
Упражнение 7. Вместо точек вставьте нужные предложно-падежные формы, выражающие временные отношения. 1. Он пришёл очень поздно, уже … (утро). 2. Оля – медсестра и работает не каждый день, а … (день). 3. Думаю, … (май) я напишу курсовую работу. 4. … (субботы) мы ходим на рынок, а … (воскресенья) готовим вкусные обеды. 5. … (сессия) мы часто ходили в библиотеку. 6. … (уроки) я пойду в парк. Слова для справок: через, после, перед, по, к, под, во время.
Домашняя работа
Составьте предложения с предлогами: перед, через, к, после, до, во время, в течение, с … до, от … до, между, без, о.
—————————————————————————————————————————————————
.
Упражнение 1. Вместо точек поставьте нужную предложно-падежную форму, выражающую объектные отношения. 1. Мы узнали … (экзамен) … (секретарь декана). 2. Мы … (Анна) часто общаемся … (телефон). 3. … (телевидение) показали рекламу нового смартфона. 4. … (разговоры студентов) я понял, что завтра … (мы) будет семинар. 5. Мои друзья играют … (футбол). 6. Хосе хорошо играет … (гитара). Слова для справок: об, в, на, от, с, из, по, у.
Упражнение 2. Вместо точек поставьте нужную предложно-падежную форму, выражающую объектные отношения. 1. Недавно мой друг был … (глазной врач). 2. Мой брат легко достаёт … (потолок). 3. Люди борются … (мир) … (война). 4. Лейла очень скучает … (дом). 5. Я увидел декана … (окно автобуса). 6. Декан регулярно выступает … (студенты). Слова для справок: перед, по, через, у, за, до, против. Упражнение 4. Вместо точек поставьте нужную предложно-падежную форму, выражающую объектные отношения. 1. Я серьёзно работаю … (диплом). 2. Не вспоминай … (это) … (преподаватель). 3. Заверните подарок … (красивая бумага). 4. Разрежь торт … (10 частей)! 5. Он взял сестру … (рука) и повёл её … (школа). 6. Я рад … (друг), который завтра женится. Слова для справок: за, над, об, в, при, на.
Упражнение 5. Вместо точек поставьте нужную предложно-падежную форму, выражающую объектные отношения. 1. Этот зонт защитит меня … (дождь и солнце). 2. Мой дед дожил … (100 лет). 3. Она целую неделю лечилась … (грипп). 4. Мы купили Тане красивое ожерелье … (янтарь). 5. Он заболел, потому что всегда ходит … (шапка). 6. Ахмед отказался … (помощь) и сам решил задачу. Слова для справок: от, из, до, без.
—————————————————————————————————————————————————
Упражнение 1. Вместо точек поставьте нужную предложно-падежную форму, выражающую объектные отношения. 1. Маша взяла маленького котёнка … (руки). 2. Он сдал физику … («пятёрка»), потому что сидел … (учебник) 2 недели. 3. Алла пришла на вечер … (новый белый костюм). 4. Кирилл признался Наташе … (любовь). 5. В этой больнице хорошо ухаживают … (больные). 6. Бабушка всегда подшучивает … (я). Слова для справок: надо, на, над, за, в. Упражнение 2. Вместо точек поставьте нужную предложно-падежную форму, выражающую объектные отношения. 1. В общежитии мы привыкли … (шум). 2. Я поздравил маму … (день рождения). 3. Декан рассказал студентам … (расписание экзаменов). 4. Я поссорился … (друг). 5. Я долго думал … (эта задача). 6. Он ходит … (шапка и красный шарф). Слова для справок: в, с, к, о, над.
Աղբի տեսակավորում։ Անթափոն կենցաղ նախագծի շրջանակներում
Կատարել հետազոտական աշխատանք հետեւյալ թեմաների շուրջ՝ 1. իջնել իմ բնակության վայրի մոտ, շրջայց կատարել, դիտարկել թե որտեղ է գտնվում մոտակա աղբամանը, արդյոք կա աղբի տեսակավորման համար նախատեսված աղբամաններ։ Լուսանկարել աղբամանը եւ շրջակա տարածքը։
2. Ծանոթանալ արդյոք շենքում կամ հարեւանների միջեւ կա լիազոր անձ, որը պատասխանատվություն է կրում շենքի կամ տարծքի տեխնիկանան պայմանների համար, ով կարող է կազամակերպել հարեւանների հետ հանդիպում եւ զրուցել աղբի տեսակավորման մասին։
3. Գրել թե ինչպես է կազմակերպված աղբի տեսակավորումը ձեր տանը՝ արդյոք տեսակավորվում է աղբը ձեր տանը։ 4. Եթե տեսակավորվում է ապա նկարագրել թե ինչպես։ 5. Մեկ ամսվա ընթացքում զբոսնել համայնքով մեկ եւ հաշվել, հաշվառել հասցեներով, թե քանի աղբի տեսակավորման կետ կա ձեր տարածքում։
Rule 1. Actions, that happend in the past, continued for a certainperiod and are connected with present.
Rule. Formation: have/has+been+ing 1)I have been doing my lessons whole night . have l been doing my lessons whole night? I have not been doing my lessons whole night.
2) Mike has been cooking dinner for 1 hour. Has Mike been cooking dinner for 1 hour? Mike has not been cooking dinner for 1 hour.
3) We have been walking in the street . Have we been walking in the street? We have not been walking in the street.
ՀՀ բուժիչ խոտաբույսեր, և սննդի մեջ օգտագործվող խոտաբույսեր Ճանաչել մեր հայրենիքի տարածքում առկա բոլոր տեսակի օգտակար խոտաբույսերը, ուսումնասիրել բուժիչ բույսերի հատկությունները, ծանոթանալ ազգային խոհանոցի բաղադրատոմսերի հետ։
Ժամկետը՝ 01.02-28.02
Ընթացքը`
1. համացանցից գտնել թե ինչ խոտաբույսեր են հատկապես տարածված մեր շրջանում(ամենաքիչը 10)
2. Տեղադրել լուսանկար եւ տեղեկություն խոտաբույսի մասին, նրա բուժիչ հատկությունների մասին եւ այլ հատկությունների մասին
3. Զրուցել ընտանիքի անդամների հետ եւ պարզել, թե ինչ խոտաբույս է օգտագործվում սննդի համար ձեր շրջանում։
4. Տեղադրել բաղադրատոմսը բլոգում
Եղինջ
Բույսի բուժիչ հատկությունների մասին իմացել են հին ժամանակներից։ Գալենն առաջարկել է օգտագործել եղինջի հյութը մազաթափության դեպքում։ Ավիցենան իր «Բժշկության կանոնները» գրքում նկարագրել է եղինջի բուժիչ հատկությունները։ Ամիրդովլաթ Ամասիացին գրել է. «Եղինջն ամենից ավելի օգտակար է այն ժամանակ, երբ բույսը դեռ կանաչ է, բայց արդեն հայտնվել են սերմերը»։Եղինջը հին ժամանակներից օգտագործվել է տնտեսության մեջ, ստացել են մանրաթել, պատրաստել են առագաստներ, պարկեր, պարաններ, ցանցեր։ Մեր օրերում եղինջից պատրաստված գործվածքը օգտագործվում է Չինաստանում, Ճապոնիայում, Ինդոնեզիայում, Ֆիլիպիններում, հատկապես` Կորեայում։ Եվրոպայում եղինջից ստացել են «շեւիոտ» կոչվող բարձրակարգ գործվածքը, որը նկարագրված է Հյուգոյի «Թշվառները» վեպում։ Մեր օրերում այդ գործվածքն արտադրվում է միայն Հարավսլավիայում։ Եղինջը բարձրացնում է տնային թռչունների ձվատվությունը, ավելացնում ընտանի կենդանիների քաշը, կովերի կաթնատվությունը։Ռուսաստանի Տուլայի մարզում կա կրապիվա անունով բնակավայր, որի զինանշանի վրա պատկերված է եղինջը, եւ այնտեղ ամենամյա եղինջի փառատոն է անցկացվում։Պատրաստուկներն օգտագործում են որպես միզամուղ, խորխաբեր, հակաբորբոքային, արյունահոսությունը դադարեցնող, վերքերն ապաքինող միջոց։ Երիտասարդ ընձյուղներն օգտագործում են սննդի մեջ։Տերևներից ստանում են կանաչ ներկ, ցողուններից՝ թել, որից պատրաստում են կոպիտ գործվածք, պարան և այլն։ Բուժման նպատակով օգտագործում են բույսի տերևները, ծաղիկներն ու արմատը։ Տերևները մթերում են բույսի ծաղկման ժամանակ, հնձում գերանդիով, թողնում, որ թառամի, որից խայթը հիմնականում կորչում է, այնուհետև չորացնում բացօթյա, լավ քամահարվող տեղում։
Անանուխ
Անանուխը բազմամյա խոտաբույս է, որի բարձրությունը հասնում է 1 մ-ի, ունի բնորոշ սուր բույր: Ընդհանուր անվանումը տրվում է առասպելական նիմֆայի անունով, որը կախարդուհի Պրոզերպինան վերածեց բույսի: «Պղպեղ» -ի հատուկ սահմանումը գալիս է լատինական պիպերից և տրվում է տերևների սուր համի պատճառով: Անանուխի ծաղիկները փոքր են, կարմրավուն-մանուշակագույն, որոնք հավաքված են ցողունի վերին մասում ՝ կիսապտույտներով ՝ կազմելով հասկաձև ծաղկաբույլեր: Omsաղկում է հունիսի վերջից սեպտեմբեր: Անանուխը վայրի բնության մեջ չի աճում: Անանուխըարժեքավորբուժիչբույս է, որն օգտագործվում է պաշտոնական և ժողովրդական բժշկության մեջ: Հին ժամանակներից անանուխը օգտագործվել է նաև կոսմետիկ նպատակներով:
Ուրց
Ուրցը բազմամյա խոտաբույս կամ կիսաթուփ է,որը պատկանում է շրթնածաղկավորների ընտանիքին:Հայտնի է ուրցի մոտ 150 տեսակ՝ տարածված Եվրասիայի և Հյուսիսային Աֆրիկայի բարեխառն գոտիներում, իսկ ՀՀ-ում՝ 5 տեսակ՝ նոսրածաղիկ, անդրկովկասյան, բլրակային, Կոչիի, Ֆեդչենկոյի: Տարածված է գրեթե բոլոր մարզերում՝ չոր, քարքարոտ լանջերին, անմշակ վայրերում, ենթալպյան մարգագետիններում և այլուր: Ցողունը գետնամերձ է, խիստ ճյուղավորվող, բարձրությունը՝ 10–30 սմ, հիմքում՝ փայտացած: Տերևները հակադիր են, ամբողջական, կոթունավոր կամ նստադիր, ձվաձև կամ նշտարաձև: Ծաղկաբույլը գլխիկանման է կամ ընդհատվող հասկանման, ծաղիկները՝ մանր, վարդագույն, մանուշակագույն կամ սպիտակ: Պտուղը կազմված է 4 ընկուզանման մասերից (էրեմներ): Դեղաբույս է. տերևները պարունակում են եթերայուղեր, հիմնականում՝ թիմոլ. օգտագործում են որպես հակաճիճվային, ցավազրկող, ախտահանող միջոց: Մզվածքն ու եփուկը խորխաբեր են: Տերևներն օգտագործում են նաև որպես համեմունք՝ պահածոների, լիկյորի, օղու արտադրության մեջ, ինչպես նաև՝ որպես թեյ:
Սիբեխ
Հայտնի է 4, այլ տվյալներով՝ 5–6 տեսակ՝ տարածված Եվրասիայի բարեխառն գոտում, Հյուսիսային Աֆրիկայում: ՀՀ-ում հանդիպում է սիբեխի 2 տեսակ՝ սովորական և սիբեխանման: Սովորական սիբեխը տարածված է գրեթե բոլոր մարզերում: Աճում է բաց, չոր անտառեզրերին, թփուտներում, դաշտերում: Երկամյա է, արմատը՝ հաստ, իլիկաձև, հիմքից ճյուղավորված ցողունն ունի 40–60 սմ բարձրություն: Տերևները թխականաչ են, կաշեկերպ, սղոցաեզր, ստորինները՝ քառմասնյա, փետրաձև հատված, վերինները՝ փոքր, փետրա- կամ եռաբաժան: Հովանոցները բազմաթիվ են, բազմաճառագայթ: Ծաղիկները սպիտակ են: Ծաղկում է հուլիս–օգոստոսին: Պտուղը մանր է, երկարավուն, թույլ կնճռոտ, կողքերից սեղմված, դեղնադարչնագույն: Մատղաշ տերևներն ու ընձյուղներն օգտագործում են սննդի մեջ (թարմ և թթու դրած): Վերջին տարիներին օշինդրային կիսաանապատների յուրացման հետևանքով սիբեխի բնական պաշարներն զգալիորեն նվազել են: Սիբեխանման սիբեխը հանդիպում է միայն Արարատ քաղաքի շրջակայքում և Մեծամոր գետի ափերին՝ աղի ճահճուտներում: Բացառիկ արժեքավոր բույս է: Գրանցված է ՀՀ Կարմիր գրքում: Մատղաշ տերևները և ընձյուղները օգտագործվում են սննդի մեջ։
Երիցուկ
Վերջերս արված հետազոտությունները ցույց են տվել, որ երիցուկի թեյն օգնում է երկար ապրել, սակայն՝ միայն կանանց: Այս դեղաբույսը նվազեցնում է բոլոր տեսակի քաղցկեղների առաջացման ռիսկը 29%-ով: Գիտնականները դեռ չեն պարզել, թե ինչո՞ւ է երիցուկի ազդեցությունը զգացվում միայն կանանց վրա: 7 տարիների ընթացքում ամերիկացի գիտնականները 1677 տղամարդ և կին են հետազոտել: Նրանք ուսումնասիրել են մեծահասակ մարդկանց և պարզել, որ նրանց 14%-ն օգտագործել են երիցուկի թեյ: Նրանք պարզել են, որ միայն կանայք, ովքեր երիցուկի թեյ են խմել, նվազեցրել են վաղաժամ մահվան ռիսկը 29%-ով: Այնուամենայնիվ, հետազոտությունները պարզել են, որ այս մեթոդը գործում է միայն կանանց պարագայում:
Ազնվամորի
Ազնվամորին ունի հակաբորբոքային, ջերմիջեցնող, քրտնամուղ, ցավազրկող հատկություններ։ Այն կարող է փոխարինել ասպիրինին, հատկապես օգտակար է չորացրած ազնվամորին, այն պարունակում է 20 անգամ ավելի սալիցիլաթթու, քան թարմը։Ընտրեք նոր հասած ազնվամորին, փռեք բարակ շերտով թավայի վրա և չորացրեք ջեռոցում, ոչ բարձր (40-50) ջերմաստիճանի տակ։ Պահեստավորեք չոր թղթե պարկիկների կամ փակվող ապակե տարայի մեջ։Ազնվամորին ամրացնում է արյունատար անոթների պատերը, այն խորհուրդ է տրվում ընդգրկել ինֆարկտ և ինսուլտ տարած հիվանդների սննդակարգի մեջ։
Եզան լեզու
Եզան լեզուն ջրախոտազգիների ընտանիքին պատկանող միամյա, երկամյա, բազմամյա խոտաբույսերի, հազվադեպ՝ կիսաթփերի ցեղ։ Հայտնի է մոտ 260 (այլ տվյալներով 150) տեսակ: Հանդիպում է Արագածոտնի, Շիրակի, Լոռու, Տավուշի, Սյունիքի և այլ մարզերում, իսկ առաջին երկուսը՝ ՀՀ բոլոր մարզերում։ Աճում է ավազոտ ու աղուտ խոնավ հողերում, անտառի բացատներում, մարգագետիններում, ճանապարհների, գետերի, առուների եզրերին, աղբոտում է ցանքերը։ Բուժական նպատակներով օգտագործում են բույսի տերևները և սերմերը, երբեմն՝ նաև արմատը։ Ունի ընդհանուր հանգստացնող, ճնշումն իջեցնող, խորխաբեր, խորխը ջրիկացնող, վերքը լավացնող, մանրէասպան, հյուսվածքների ամբողջականությունը վերականգնող ազդեցություններ:
Մանանեխ
Մանանեխը շատ հայտնի համեմունք է, որը կիրառվում է տարբեր ուտեստներին ավելի վառ համ հաղորդելու համար։ Իր յուրահատուկ համի պատճառով այն ոչ բոլորն են օգտագործում, սակայն մասնագետները խորհուրդ են տալիս հաճախ սննդակարգում մանանեխ ներառել, քանի որ այն կարող է շատ օգտակար լինել օրգանիզմի համար։ Այս բույսի սերմերը պարունակում է կալցիում, մագնեզիում և կալիում, իսկ տերևները հարուստ են С, А և В9 վիտամիններով։ Ընդ որում՝ կծու համի պատճառով այն օգտագործել չկարողացողները կարող են կիրառել մանանեխի յուղը, որը ոչ պակաս օգտակար է։ Մասնագետները ներկայացրել են այս մթերքի ամենաօգտակար հատկություններն ու հինգ պատճառ այն սննդակարգում ներառելու համար։
Իմ մայրը հաճախ պատրաստում է եղինջով ապուր, որը շատ համեղ և օգտակար է։
Պատրաստման եղանակը`
1․Եղինջ մաքրել, լվանալ սառը ջրով և կտրատել։ 2․Կարտոֆիլը մաքրել, լվանալ։ 2 հատը մանր խորանարդիկներով կտրատել,իսկ մյուս երկուսը՝ խոշոր։ 3․Սոխը և սխտորը մանր կտրատել և ձեթով տապակել։ Պատրաստի սոխառածին ավելացնել մանր կտրատած կարտոֆիլը և 3-4 րոպե տապակել։ Ավելացնել մի փոքր աղ, սև պղպեղ և համեմի աղացած սերմ։ Բոլորը միասին լավ խառնել, մոտ 200 գրամ ջուր ավելացնել և եթել մինչև կարտոֆիլի պատրաստ լինելը։ Եթե ջուրը գոլորշանա, ընթացքում ավելացնել։ Պատրաստի կարտոֆիլը ճզմել, վրան ավելացնել եռացրած ջուր, մաքրած լվացած բլղուրը և մնացած կարտոֆիլը։ 4․Կարտոֆիլի պատրաստ լինելուց 10-15 րոպե առաջ ավելացնել կտրատած եղինջը։ Եփել ևս 10 րոպե, ապա ավելացնել հարած ձուն և անընդհատ խառնել։ Վերջում ավելացնել կտրատած մաղադանոսը և սամիթը, թողնել 2-3 րոպե, համեմել աղով և անջատել։ Բարի ախորժակ
