Category: Էկոլոգիա

Աղբի տեսակավորում։ Անթափոն կենցաղ նախագծի շրջանակներում

Կատարել հետազոտական աշխատանք հետեւյալ թեմաների շուրջ՝
1. իջնել իմ բնակության վայրի մոտ, շրջայց կատարել, դիտարկել թե որտեղ է գտնվում մոտակա աղբամանը, արդյոք կա աղբի տեսակավորման համար նախատեսված աղբամաններ։ Լուսանկարել աղբամանը եւ շրջակա տարածքը։

2. Ծանոթանալ արդյոք շենքում կամ հարեւանների միջեւ կա լիազոր անձ, որը պատասխանատվություն է կրում շենքի կամ տարծքի տեխնիկանան պայմանների համար, ով կարող է կազամակերպել հարեւանների հետ հանդիպում եւ զրուցել աղբի տեսակավորման մասին։

3. Գրել թե ինչպես է կազմակերպված աղբի տեսակավորումը ձեր տանը՝ արդյոք տեսակավորվում է աղբը ձեր տանը։
4. Եթե տեսակավորվում է ապա նկարագրել թե ինչպես։
5. Մեկ ամսվա ընթացքում զբոսնել համայնքով մեկ եւ հաշվել, հաշվառել հասցեներով, թե քանի աղբի տեսակավորման կետ կա ձեր տարածքում։

Ազիմուտ է համարվում արևի և հարավային կողմի միջև կազմած անկյունը։ Ազիմուտը նշանակում են A տառով։

A=(t-1)*15-180^

A-ազիմուտ

t-տեղական ժամանակ

A=(11-1)*15-180

A=10*15-180

A=150-180

A=-30

Գիշերը կողմնորոշվելու համար կարող ենք օգտագործել Մեծ Արջի համաստեղությունը։ Այդ նպատակով գտնում ենք՝ Մեծ Արջի համաստեղությունը

1.Ինչ է ԳՄՕ-ն

ԳՄՕ- գենետիկորեն ձևափոխված օրգանիզմներ (բույսեր, կենդանիներ, միկրոօրգանիզմներ), որոնց փոխպատվաստել են այլ օրգանիզմների գեներ և նրանց գենոտիպն արհեստականորեն փոփոխվել է։

Գենային փոփոխությունները, որպես կանոն, կատարվում են գիտական և տնտեսական նպատակներով։ Ի տարբերություն բնական կամ արհեստական մուտացիաների ժամանակ առաջացող պատահական փոփոխությունների՝ գենային ձևափոխումն ունի խիստ նպատակային ուղղվածություն։

2020թ հունիսի 26-ից սկսած՝ գենետիկորեն մոդիֆիկացված օրգանիզմների կիրառմամբ պատրաստված սննդամթերքի մակնշման վրա «ԳՄՕ» նշումը պետք է պարտադիր լինի պիտակի վրա, ընդ որում՝ նույն ձևով, չափով և տառատեսակով։

Տեխնիկական կանոնակարգը չի պահանջում «ԳՄՕ» մակնշում այն դեպքում, երբ արտադրողը չի օգտագործել գենետիկորեն մոդիֆիկացված ապրանք, սակայն հետագայում այդ ապրանքի մեջ հայտնաբերվել է ԳՄՕ-ն։ Նման դեպքում, եթե այն չի գերազանցում 0,9 %-ը, համարվում է պատահական կամ տեխնիկական անբաժանելի խառնուրդ։

Թույլատրվում է մինչև պիտանելիության ժամկետի ավարտն իրացնել գենետիկորեն մոդիֆիկացված օրգանիզմների օգտագործման արդյունքում արտադրված այն պարենային ապրանքները, որոնք թեև չունեն ԳՄՕ նշան, սակայն պահպանել են Միության տեխնիկական կանոնակարգերով սահմանված ​​մակնշման անհրաժեշտ պահանջները՝ ներառելով պատշաճ տեղեկություններ այդ մասին։

2.Սննդային թունավորումներ

Սննդային թունավորումները հիվանդություններ են, որոնք առաջանում են բակտերիային թույներ պարունակող կամ թունավոր խառնուրդներով աղտոտված սննդամթերքների օգտագործուման հետևանքով։

Սննդային թունավորման ժամանակ ձեր ինքնազգացողությունը կարող է վատանալ, սակայն դուք չհասկանաք, թե կոնկրետ որ սննդամթերքն է եղել ձեր թունավորման պատճառը։ Ավելին, դուք կարող եք նույնիսկ չկասկածել, որ ձեր առողջական վիճակի վատթարացումը պայմանավորված է սննդային թունավորմամբ։

Եթե ձեզ մոտ առաջացել է սննդային թունավորում, դուք հավանաբար կունենաք՝

-գաստրոէնտերիտին բնորոշ ախտանիշներ, օրինակ՝ որովայնի կծկանքային ցավեր, փորլուծություն կամ փսխումներ
-գրիպանման նշաններ
-երկուսը միասին։

Սննդային թունավորումը կարող է առաջացնել նաև ծանր քրոնիկ հետևանքներ, օրինակ՝ երիկամային անբավարարություն կամ կյանքին սպառնացող շնչարգելություն։ Հազվադեպ սննդային թունավորումը կարող է բերել նաև մահվան։

3.Առաջին օգնություն սննդային թունավորման ժամանակ

«Առաջին հերթին պետք է հիվանդին  ջուր խմեցնել, որպեսզի նա կարողանա փսխել։ Հարկավոր է նաև խմել մեծ քանակությամբ սորբետ։ Եթե առողջական վիճակը չի բարելավվում, ապա անհրաժեշտ է խորհրդակցել բժշկի հետ, քանի որ հայտնի չէ, թե ինչպիսի բարդություններ կարող են առաջանալ հետագայում։ Հիվանդին հեղուկ տալիս ավելի լավ է օգտագործել մարգանցովկայի թույլ լուծույթ, կամ պետք է  ստամոքսը լվանալ: Հետո անհրաժեշտ է տուժածին տալ աբսորբացնող միջոց։ Այն իր մեջ է ներծծում թունավոր մասնիկները և օգնում է նրանց դուրս գալ օրգանիզմից։ Արյան մեջ անցած թույներն հեռացնելու համար անհրաժեշտ է հաճախակի և քիչ-քիչ ջուր խմել, իսկ ավելի լավ է` չգազավորված հանքային ջուր։ Օրգանիզմին կորցրած հավասարակշռությունը վերականգնելու համար կարող են օգնել ռեգիդրոնը կամ հումանա-էլեկտրոլիտը։ Եթե կատարված միջոցառումները չեն օգնում, ապա անհապաղ պետք է բժշկի դիմել։

4.ՀՀ կարմիր գիրքը, հատուկ պահպանման տարացքներ

բուսական և կենդանական աշխարհների հազվագյուտ, անհետացած ու անհետացող, կրճատվող, անորոշ տեսակների հաշվառման գիրք, որը փաստացի տվյալներ է պարունակում դրանց կենսաբանության, թվաքանակի, տարածման վայրերի վերաբերյալ։

• պետական արգելոցներ
• ազգային պարկեր
• պետական արգելավայրեր
• բնության հուշարձաններ։

Նշվում են նաև թվաքանակի կտրուկ նվազման հիմնական պատճառները։ Հայտնի են կարմիր գրքի միջազգային և ազգային տարբերակները։ Կարմիր գիրքը կազմվում է կենսաբազմազանության պետական հաշվառման արդյունքների հիման վրա։ Կարմիր գրքում ընդգրկված է 308 տեսակի կենդանի/հովազ, ֆլամինգո, հայկական իժ, անդրկովկասյան գորշ արջ…

Կենդանաբանության ինստիտուտը կազմել և 1987 թվականին հրատարակել է Հայաստանի կենդանիների կարմիր գիրքը։ 2010 թվականին հրատարակված Կարմիր գրքում ընդգրկված է 308 տեսակի կենդանի՝ 155 անողնաշարավոր (16 տեսակի փորոտանիներ և 139 միջատներ) և 153 ողնաշարավոր, կաթնասունների՝ 29 (անդրկովկասյան գորշ արջ, կովկասյան ջրասամույր, հովազ, հայկական մուֆլոն և այլն), թռչունների՝ 96 (սովորական ֆլամինգո, մոխրագույն սագ, հայկական որոր, սև անգղ, կովկասյան մայրեհավ և այլն), սողունների՝ 19 (հայկական իժ, կովկասյան կատվաօձ, անդրկովկասյան տակիրային կլորագլուխ, փոքրասիական մողես և այլն), երկկենցաղների՝ 2 (սիրիական սխտորագորտ) և ձկների 2 (Սևանի իշխան, Սևանի բեղլու) տեսակներ[1]։

5. Ինչ գիտեք կովկասյան ընձառյուծի մասին

Գրանցված է Հայաստանի Կարմիր գրքում։ Գրանցված է նաև նախկին ԽՍՀՄ–ի Կարմիր գրքում։ Պահպանվում է «Խոսրովի անտառ» և «Շիկահող» արգելոցներում, «Արևիկ» ազգային պարկում և «Զանգեզուր» արգելավայրում։ 2002 թվականից սկսած WWF հայաստանյան մասնաճյուղը աջակցում է ընձառյուծի պահպանության իրականացմանը և կատարում է տեսակի մոնիթորինգը արեալի սահմաններում։Տարածված է Հյուսիսային Կովկասում, Հարավային Կովկասում, Արևելյան Թուրքիայում, Հարավային Թուրքմենստանում, Իրանում, Աֆղանստանում։

6.Ինչով է զբաղվում WWF կազմակերպությունը

Նպատակն է բնական միջավայրի վատթարացման կանխարգելումը, բնության պահպանության և բուսական ու կենդանական աշխարհի անհետացող տեսակների փրկության համար ֆինանսական միջոցների հայթայթումը։ Հիմնական գործունեությունն է գենետիկական, տեսակային և էկոհամակարգային բազմազանության պահպանումը, վերականգնվող բնական պաշարների օգտագործման կայուն ձևերի ապահովումը

Դիտել ֆիլմը

7. Քանի տոկոս ընձուղտներ են մնացել Կիենիայում վերջին 30 տարվա ընթացում

8. Որ երկրում է գտնվում ամենամեծ արվարձանային քաղաքամասը

9. Որ երկրի մայրաքաղաքն է ամենաաղտոտված քաղաքներից մեկը

10. Ինչու է անհետանում Չադ լիճը

11. Ջրի քիմիական բաղադրությունը, ինչպես ստուգել ջրի որակը կենցաղային պայմաններում.

12. Կիորոյի արձանագրությունները

Կիոտոյի արձանագրություն՝ միջազգային փաստաթուղթ, որն ընդունվել է Կիոտոյում 1997 թվականին։ Այն զարգացած և անցումային տնտեսություն ունեցող երկրներին պարտադրում է 2008-2012 թթ. ընթացքում։ Արձանագրության ստորագրման ընթացքը սկսվեց 1998 թ. մարտի 16-ին և ավարտվեց 1999 թ. մարտի 15-ին։ 2009 թ. մարտի 26-ի դրությամբ արձանագրությունը վավերացվել է 181 երկրների կողմից։ Արձանագրության իրացման առաջին փուլը սկսվեց 2008 թ. հունվարի 1-ին և շարունակվում է հինգ տարի՝ մինչև 2012 թ. դեկտեմբերի 31, ինչից հետո, ինչպես սպասվում է, նրան կփոխարինի նոր համաձայնագիր։

Սկզբում նախատեսվում էր Կիոտոյի արձանագրության փոխարեն ստորագրել նոր շրջանակային համաձայնագիր: Սակայն արդյունքում որոշվեց երկարաձգել արձանագրության ժամկետը` մինչեւ մթնոլորտ ջերմոցային գազերի արտանետումը սահմանափակող նոր միասնական պայմանագրի մշակումը: Ըստ Դուրբանում ստորագրված համաձայնագրի` նոր պայմանագիր պետք է պատրաստ լինի 2015թ-ին, ուժի մեջ մտնի`2020-ին:Բացի այդ, որոշվել է ստեղծել «Կլիմայական  կանաչ հիմնադրամ»` զարգացող երկրներին գլոբալ տաքացման դեմ պայքարում աջակցության նպատակով:

H2O

Շրի Լանկայի բնական անտառների ոչնչացումը և քաղաքաշինությունն իր հետ բերել է ահռելի դժբախտություններ: Այս իրավիճակը փոխել է տեղումների եղանակը, ինչպես նաև առաջացրել է մի շարք բնապահպանական և սոցիալական խնդիրներ։ Ֆիլմը պատմում է մարդկային էակների կողմից անտառահատումների և դրա հետևանքնով առաջացած աղետների և ճգնաժամերի մասին։ Հանկարծակի ամպրոպի ձայն է լսվում։ Հորդառատ անձրև։ Աստիճանաբար հեղեղվող քաղաք, ահաբեկված մարդիկ։ Տաճարները քանդվում են, քաղաքը՝ նույնպես։ Մարդիկ փորձում են լողալ, աղջիկը՝ նույնպես․․․

Այս բնապահպանական ֆիլմը դիտելով ես հասկացա, թե մարդիկ ինչքան վնաս են տալի բնությանը և բնությունը մեզնից վրեժ է լուծում բնական աղետների միջոցով։ Այդ ամբողջը շատ ցավալի է բայց մարդիկ դա չեն գնահատում և վնասում բնությանը իսկ բնությունը ուշ թե շուտ կլուծի իր վրեժը մարդկությունը վերացնելով։ Օրինակ Կյոտոյի արձանագրության միջոցովբնությունը մի փոքր բայց կկարողանար հանգստանալ։ Ըստ ինձ պետք է բնությունից ինչքան վերցնում ես նույնքան տաս օրինակ՝ երբ մարդիկ անտառ են կտնում նույնքան ծառ տնկեն։

Մեղվապահը

Սա պատմություն է ձեր կրքին և երազանքներին հետևելու մասին, նույնիսկ ծայրահեղ դժվարությունների դեպքում: Անգլսի կղզում բնակվող մեղվապահը կանգնել է իր նախնիների տունը կորցնելու վտանգի առջև մոտակայքում ատոմային էլեկտրակայանի կառուցման պատճառով: Մեղվապահ կինը և իր մեղուները սկսում են պայքար հսկա ճապոնական տեխնոլոգիական ընկերության դեմ, որը մտադրված է ատոմային էլեկտրական հիմնել այդ տարածքում։

Այս ֆիլմը մի կնոջ մասին էր, ով զբաղվում էր մեղվապահությամբ, որն իր սիրած զբաղմունքն էր։ Նա ապրում էր գյուղում և ուներ առողջական խնդիրներ։ Այդ կինը մեղուների միջոցով նաև օգնում էր  խնդիրներ ունեցող մարդկանց։ Սակայն նրան խանգարում է մի ճապոնակն կազմակերպություն, որը ուզում է ատոմակայն կառուցել այդտեղ։ Այդ ատոմակայանը կառուցելով նրանք կապահովեյն էլեկտրականությունով շատ տներ բայց կոչնչացներ մեղուներին։ Մենք պետք է հասկանանք, որ մեղուները մեր կյանքում ունեն շատ մեծ դեր և նրանց ոչնչացումից մի քանի օր հետո կոչնչանա նաև մարդկային կյանքը։ Իսկ մեղուների թիվը գնալով պակասում է։

 Head & Shoulders

Բաղադրություն

Ջուր, նատրիումի լաուրիլ սուլֆատ, նատրիումի լաուրետ սուլֆատ, գլիկոլ դիստեարատ, ցինկ կարբոնատ, նատրիումի քլորիդ

Ջուր-Ջուր, անօրգանական միացություն, ջրածնի օքսիդ (H₂O)։ Ջուրը բնության ամենատարածված նյութն է, բնության մեջ հանդիպում է պինդ, հեղուկ, գազային վիճակներում։ Կազմում է կենդանի օրգանիզմների բաղադրության 2/3 մասը։ Ջրի մոլեկուլն ունի անկյունային կառուցվածք՝ HOH անկյունը կազմում է 104.5°, բևեռային մոլեկուլ է։ OH կապը խիստ բևեռային կապ է, որի հետևանքով ջրի մոլեկուլների միջև առաջանում է ջրածնական կապ։ Ջուրը լավ լուծիչ է՝ բևեռայնության շնորհիվ։ Թթվածնի հիբրիդացումը sp³։ Ջուրը ծածկում է Երկրի մակերևույթի 2/3-ը և կենսականորեն անհրաժեշտ է կյանքի բոլոր ձևերի համար։ Երկիր մոլորակի ջրի 96.5%-ը պատկանում է օվկիանոսներին։ Երկրի ջրի միայն 2.5%-ն է քաղցրահամ, որի 98.8%-ը սառույցներ և գրունտային ջրեր են։ Ամբողջ քաղցրահամ ջրերի 0.3%-ից պակաս մասը գտնվում է գետերում, լճերում և մթնոլորտում, իսկ ավելի քիչ՝ 0,003 % քանակությունը գտնվում է կենդանի օրգանիզմներում

Նատրիումի լաուրիլ սուլֆատ-այն սպիտակ կամ քիմիական գունավոր բյուրեղյա, փխրուն կամ փոշի է, որը հիմնականում օգտագործվում է որպես պահման նյութ, էմուլգատոր, փրփուր, ցրված կամ խոնավացնող նյութ, որը ներառում է մաքրման և անձնական խնամք: Նատրիումի լաուրիլ սուլֆատը հաճախ SLS կոչվում է, բայց այն կարող է նաև գնալ մի քանի այլ անուններով, ինչպես նշված է ԱՄՆ-ի Առողջապահության եւ մարդկային ծառայությունների կենցաղային ապրանքատեսակների տվյալների բազայում և բժշկության վտանգավոր նյութերի տվյալների բանկի ազգային գրադարանում:

Նատրիումի լաուրետ սուլֆատ-նատրիումի լաուրեթ սուլֆատը մակերեսային ակտիվ նյութ է, որը գործում է և որպես մաքրող և էմուլգացնող միջոց: SLES-ը օգտագործվում է հեղուկ սպասք լվանալու և տեխնիկական մաքրող միջոցների, ինչպես նաև թեթև օգտագործման հեղուկ լվացող միջոցների արտադրության համար: Իր լավ փրփուրի և աղի հետ հեշտ խտացման շնորհիվ արտադրանքը նաև հարմար է որպես հիմնական մակերևութային ակտիվ նյութ կոսմետիկ մաքրող պատրաստուկների համար, ինչպիսիք են շամպունները, ցնցուղի գելերը և փրփուրով լոգանքները:

Գլիկոլ դիստեարատ-կարող է  հանդես գալ որպես մաշկի չորացնող միջոց: 

Ցինկ կարբոնատ-անօրգանական միացություն է: Մետաղային ցինկի աղ և ածխաթթու, անգույն բյուրեղներ, որոնք ջրում համարյա չեն լուծվում:

Ըստ ինձ այս շամպույնը անվնաս է։Օգտագործելուց իմ մոտ ոչ մի խնդիր չի առաջացել։

Կիոտոյի արձանագրությունը միջազգային փաստաթուղթ է , որն ընդունվել է Ճապոնիայի Կիոտո քաղաքում 1997 թվականի դեկտեմբերին։ Այն ընդունվել է զարգացած և անցումային տնտեսություն ունեցող երկրներին միջև։ Ըստ փաստաթղթի այդ երկրները 2008-2012 թթ.-ի ընթացքում պարտադրում են կրճատել կամ կայունացնել ջերմոցային գազերի  արտանետումները 1990 թվականի համեմատ։ Արձանագրության ստորագրման ընթացքը սկսվեց 1998 թ. մարտի 16-ին և ավարտվեց 1999 թ. մարտի 15-ին։ 2009 թ. մարտի 26-ի դրությամբ արձանագրությունը վավերացվել է 181 երկրների կողմից։Այդ երկրներին էր պատկանում համաշխարհային արտանետումների ավելի քան 61%։Այս ցուցակում ակնհայտ բացառություն է հանդիսանում ԱՄՆ-ը։ Արձանագրության իրացման առաջին փուլը սկսվեց 2008 թ. հունվարի 1-ին և շարունակվում է հինգ տարի՝ մինչև 2012 թ. դեկտեմբերի 31, ինչից հետո, ինչպես սպասվում է, նրան կփոխարինի նոր համաձայնագիր։

Կիոտոյի արձանագրությունը դառցել է շրջակա միջավայրի պաշտպանության մասին առաջին գլոբալ համաձայնագիրը, որը հիմնվել է ղեկավարման շուկայական մեխանիզմի՝ ջերմոցային գազերի արտանետումների քվոտաների միջազգային առևտրի մեխանիզմի վրա։ Արձանագրության B հավելվածի երկրները 2008 թ. հունվարի 1-ից 2012 թ,. դեկտեմբերի 31-ն ընկած ժամանակահատվածի համար սահմանել էին արտանետումների սահմանափակման կամ կրճատման քանակական պարտավորություններ։ Սահմանափակման նպատակն է այդ ժամանակահատվածում 1990 թվականի տվյալների համեմատ 5.2%-ով նվազեցնել վեց տեսակի վնասակար գազերի (CO₂, CO₄, N2_O, SF₆ և այլն) արտանետումների համախառն միջին մակարդակը։ Հիմնական պարտավորությունները իրենց վրա վերցրեցիր ինդուստրիալ երկրները։

Աղբյուր

Լայն համակարգը, որն իր մեջ ներառում է բոլոր կենդանի իրերի, ներառյալ բույսերի, կենդանիների և օրգանիզմների փոխազդեցությունը, միմյանց հետ և այնպիսի տարրերով, ինչպիսիք են օդը, երկիրը, արևը, հողը, կլիման և մթնոլորտը, կոչվում է էկոհամակարգ: Էկոհամակարգի ուսումնասիրությունները, ընդհանուր առմամբ, ներառում են որոշակի գործընթացների ուսումնասիրություն, որոնք կապում են կենդանի իրերը կամ կենսոտիկ բաղադրիչները անմարդկային կամ աբիոտիկ բաղադրիչների հետ: Այլ կերպ ասած, էկոհամակարգը սահմանվում է որպես օրգանիզմների փոխազդեցություն միմյանց հետ և այն բնական միջավայրը, որում նրանք ապրում են:

Էկոհամակարգի աբիոտիկ բաղադրիչներն են արևի լույսը, ջերմաստիճանը, տեղումները, ջուրը կամ խոնավությունը, հողի և ջրի քիմիան: Ի հակադրություն, դրա կենսաբանական բաղադրիչներն արտադրողներ են (արարածներ, որոնք ֆոտոսինթեզի միջոցով արտադրում են իրենց սեփական սնունդը), ավտոբորներ, մսակերներ, ինչպես ավտոբորներ, այնպես էլ եղջյուրավորներ և փտած: Էկոհամակարգում յուրաքանչյուր օրգանիզմ ունի իր դերը: Ընդհանուր առմամբ, էկոհամակարգի կենսաբանական անդամները կապված են աբիոտիկ գործոնների հետ միասին: Անդամի կամ աբիոտիկ գործոնի բացակայության դեպքում էկոհամակարգի բոլոր մասերը կարող են ազդել:

Դժբախտաբար, էկոհամակարգերը խանգարվում և նույնիսկ ավերվում են բնական աղետների պատճառով, ինչպիսիք են հրդեհները, ջրհեղեղները, փոթորիկները և հրաբխային ժայթքումները: Բացի այդ, մարդու գործունեությունը նպաստում է նաև էկոհամակարգի դեգրադացմանը: Սա իսկապես մեծ վտանգ է ապագայի համար: Կլիմայի փոփոխության պատճառով էկոհամակարգը արագորեն փլուզվում է: Greenերմոցային գազերի մթնոլորտի անպատասխանատու և անգիտակցաբար մթնոլորտով ներթափանցմամբ երկիրը գերտաքացում է, բևեռների սառցադաշտերը հալվում են, ծայրահեղ շոգից մահանում են մարջանային ջրավազանները, աննորմալ տեղումները, ջրհեղեղներն ու երաշտը մեծանում են և բնական կյանքը աստիճանաբար վերանում է:

Աղբյուրներ

Սննդային թունավորումները տեղի են ունենում այն ժամանակ, երբ թույնը սննդամթերքի հետ  ներթափանցում է օրգանիզմ:Սովորաբար, սննդային թունավորումներն առաջացնում են սրտխառնոցի, փսխումի և լուծի համադրություն, իսկ երբեմն էլ կարող է ուղեկցվել ավելի լուրջ ախտանիշներով։Մանրէական սննդային թունավորումներ․ որովայնային ցավերը, փորլուծությունը, փսխումը կարող են արդեն սկսվել անորակ սնունդ օգտագործելուց հետո։Վիրուսային սննդային թունավորում․ փսխումը, սրտխառնոցը, փորացավերը, գլխացավերը, դողէրոցքը և սարսուռը սկսվում են վարակված սննունդն օգտագործելուց 12-48 ժամ հետո։Սննդային քիմիական թունավորում․փսխումը, փորլուծությունը, քրտնելը, գլխապտույտը, ակնախնձորում ճնշման զգացողությունը, բարձր թքարտադրությունը, գիտակցության խառնաշփոթը և որովայնային ցավերը սկսվում են վարակված սնունդն օգտագործելուց 30 րոպե հետո։

Երբեմն մարդիկ դիտմամաբ են անում այդ ամենը՝ օգտվելով  լավ ջերմամշակում չանցած  մսեղենից, մթերքները գնելուց ուշադրություն չեն դարձնում պահպանման ժամկետին, ուտելիքը երկար ժամանակ եփված վիճակում թողնում են սենյակային բարձր ջերմաստիճանի պայմաններում  և օգտվում են դրանից, մրգերն ու բանջարեղենը ուտելուց առաջ լավ  չեն լվանում  կամ ընդհանրապես չեն լվանում։

Առաջին օգնություն

«Առաջին հերթին պետք է հիվանդին  ջուր խմեցնել, որպեսզի նա կարողանա փսխել։ Հարկավոր է նաև խմել մեծ քանակությամբ սորբետ։ Եթե առողջական վիճակը չի բարելավվում, ապա անհրաժեշտ է խորհրդակցել բժշկի հետ, քանի որ հայտնի չէ, թե ինչպիսի բարդություններ կարող են առաջանալ հետագայում։ Հիվանդին հեղուկ տալիս ավելի լավ է օգտագործել մարգանցովկայի թույլ լուծույթ, կամ պետք է  ստամոքսը լվանալ: Հետո անհրաժեշտ է տուժածին տալ աբսորբացնող միջոց։ Այն իր մեջ է ներծծում թունավոր մասնիկները և օգնում է նրանց դուրս գալ օրգանիզմից։ Արյան մեջ անցած թույներն հեռացնելու համար անհրաժեշտ է հաճախակի և քիչ-քիչ ջուր խմել, իսկ ավելի լավ է` չգազավորված հանքային ջուր։ Օրգանիզմին կորցրած հավասարակշռությունը վերականգնելու համար կարող են օգնել ռեգիդրոնը կամ հումանա-էլեկտրոլիտը։ Եթե կատարված միջոցառումները չեն օգնում, ապա անհապաղ պետք է բժշկի դիմել։

Սննդային թունավորումներից խուսափելու համար անհրաժեշտ է ընդամենը պահպանել մի քանի կանոններ. լվացվել ուտելուց առաջ, հետևել խոհանցի մաքրությանը և պարբերաբար ախտահանել տարածքը, ճիշտ պահպանել մթերքները, մթերք գնելիս անպայման նայել դրա բաղադրությանն ու ժամկետները, չուտել փողոցում վաճառվող սնունդ։ Սրանք այն պարզ մեթոդներն են, որոնցով կարելի է չթունավորվել կամ եթե թունավորվել եք, ապա արագ չեզոքացնել դրա հետևանքները:

Արևային էներգիա:Արևային էլեկտրակայանները առաջին անգամ ստեղծվել են 1980-ական թվականներին: Առաջինը եղել է Կալիֆորնիայում: Այսօր արևային էներգիայի արտադրության ոլորտում աշխարհի առաջատար երկրներն են` ԱՄՆ-ը, Իսպանիան, Չինաստանը, Գերմանիան, Իտալիան, Հնդկաստանը: Աշխարհի ամենահզոր էլեկտրակայնը գտնվում է Հնդկաստանում: Արևային էներգիան լայն կիրառություն ունի Իսրայելում: Այս երկրում գտնվող բազմահարկ շենքերի մոտ 95%-ը ջուր տաքացնելու համար կիրառում են հատուկ արևային տաքացուցիչներ, ինչը հանգեցնում է մոտ 4% էներգախնոյողության ամբողջ երկրի մասշտաբով: Նմանատիպ սարքավորումներ Չինաստանում կիրառում է շուրջ 60 մլն ընտանիք:

Հայաստանում այս ոլոտը դեռ զարգացման փուլում է: Դեռևս չկա կառուցված որևէ էլեկրակայան: Բայց այն զարգացման հեռանկար ունի մեր հանրապետությունում:

 Քամու էներգիա: Ճնշումների տարբերություններից ելնելով երկրագնդի վրա առաջանում են քամիներ: Քամու էներգիան կարող է վերածվել էլեկտրաէներգիայի: Հատկապես կարևոր է հեռավոր այն տարածաշրջանների համար, որոնք միացված չեն էլեկտրականության ընդհանուր ցանցին: Մեր մոլորակի վրա քամու էներգիան այնքան է, որ կարող է լիովին բավարարել մարդկության էներգետիկ պահանջները:

Հողմային էներգետիկան Հայաստանում զարգացող և բավական լուրջ պոտենցիալ ունեցող ուղղություներից մեկն է: 

Գեոթերմալէներգիա: Այօր էներգիայի այլընտրանքային աղբյուրների շարքում անընդհատ աճում է գեոթերմալ էներգիայի բաժինը: Իսլանդիայում այն հանդիսանում է էներգիայի ստացման հիմանական աղբյուրը, ինչպես նաև մեծ ծավալներով այն օգտագործվում է բնակարանները ջեռուցելու նպատակով: Երկրագնդի որոշ մասերում, հատկապես սեյսմիկ գոտիներում` երկրի մակերևույթին մոտ կան ստորերկրյա տաք ապարներ: Այս ապարների միջով հոսող ջուրը ոչ միայն տաքանու է, այլև կարող է վերածվել գոլորշու: Տաք ջուրը ը գոլորշին հնարավոր է օգտագործել տաքացնելու, ինչպես նաև էլէկտրաէներգիա ստանալու համար:

Հայաստանում տաք ջրի հանքային խոշոր աղբյուրներ կան Ջերմուկում: